“`html
Son zamanlarda sosyal medya platformlarında yayımlanan bazı videolar ve yapılan açıklamalar, Süveyda ve El Hadar bölgelerindeki Dürzi topluluğunun “Suriye’de kalmaktansa İsrail’in koruması altına girmeyi düşündüğü” şeklinde spekülasyonların ortaya çıkmasına neden oldu.
ÖZERKLİK TALEBİ YÜKSELİYOR
Suriye’de PKK/PYD’nin ardından, ülkenin güneyinde etki alanını genişleten Dürzi cemaati de özerklik talep etmeye başladı.
Süveyda’da yaşayan Muvahhidun Cemaati’nin lideri Şeyh Hikmet el-Hacri, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Suriye’de adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemi kurulmasını istedi.
Tüm Suriye halkını temsil edecek büyük bir ulusal konferans toplanması çağrısında bulunan el-Hacri, bu konferansta çalışma komiteleri oluşturulmasını ve yeni bir anayasa taslağı hazırlanmasını önerdi.
Dürzi lider, yeni anayasada güçler ayrılığını sağlayacak ve yönetim kurumlarını koruyacak, aynı zamanda ülkenin parçalanmasını önleyecek bir yapı üzerinde durulması gerektiğini vurguladı. Ancak, yönetimde adem-i merkeziyetçiliğe öncelik vermek gerektiğini de sözlerine ekledi.
Açıklamasında, belirli gruplara ya da hiziplere öncelik tanıyan herhangi bir gündemden kaçınmanın önemini vurgulayan el-Hacri, “On yıllardır süren baskıcı bir güvenlik ve parti yönetiminden çıkarak, herhangi bir hizipçi ya da dini otoritenin etkisi altına girmeyi kesinlikle reddediyoruz.” ifadelerini kullandı.
Dörtte üçü Dürzi olan Süveyda, 2011’de Dera ile birlikte çatışmaların patlak verdiği yerlerden biri olarak bilinmektedir. Dürziler, 2017’de Beşar Esad ile uzlaşıp Suriye bayrağını yeniden dalgalandırdı. Ancak, yeni HTŞ Halep operasyonunun devreye girmesiyle, Dürzi lider el-Hacri desteklerini Şam’a yönlendirdi ve daha özerk bir yapıda olma isteğini dile getirdi.
İSRAİL’İN MUHTEMEL STRATEJİLERİ
Batı medyasında sıkça yer bulan bir konu olan, Suriye’deki Dürzilerin durumu, İsrail’deki Dürzilerden ayrılmaktadır. İsrail’deki Dürziler, kendilerini İsrail vatandaşı olarak görmekte ve devletine bağlılıklarını sürdürmektedirler. Buna karşın, Suriye’deki Dürziler hala Suriye vatandaşı olma bilinciyle hareket ediyorlar ve İsrail’e olan bağlılıkları konusunda önemli farklılıklar göstermektedirler.
Gelişmeler doğrultusunda, İsrail’in yeni koşullarda Suriye’deki varlığını kalıcı hale getirmek için Dürzilerle anlaşma yolları aradığı yorumları yapılmaya başlandı.
NETANYAHU’UN GÖRÜŞLERİ
Öte yandan, İsrail Başbakanı Netanyahu, bölgedeki gelişmeler üzerine yaptığı açıklamada “Şam’daki yönetimin çöküşüyle Hamas, daha önceki gibi destek alamayacak durumda.” ifadelerini kullandı.
DÜRZİLERDEN HTŞ’YE ELEŞTİRİ
İddialar yükselirken, Barzani’ye yakın olan Rudaw haber ajansı, “Suriye’deki Dürziler, Ebu Muhammed El Colani’ye karşı sert bir tepki gösterdi: Federalizm çağrısı yapıldı.” başlıklı bir haber yayımladı.
Rudaw’da yer alan açıklama:
“Süveyda bölgesinde yaşayan Dürzi topluluğu, yazılı bir beyanla, El Colani liderliğindeki HTŞ’ye yönelik girişimlere karşı çıkarak, yeni bir anayasa ve federalizmin hayata geçirilmesini talep etti.”
Süveyda ve Cebel el-Dürüz halkları adına yapılan açıklamada, El Colani’nin çevresindeki kişilerin bölgede halkın siyasi tutumunu değiştirmek üzere büyük meblağlar harcadığı ifade edilmiştir. Bu durum kaygıyla araştırılmaktadır.
“Bu durum halkımızı aşırıcı grupların yanına çekme girişimidir” denilen açıklamada, “Bu tür faaliyetler, ulusal kazanımlarımıza net bir tehdit oluşturmaktadır. Özellikle, Süveyda halkının federalizm talebi, HTŞ’nin kaygılarını artırmaktadır.” denilmektedir.
HTŞ’nin Adımları
“Süveyda ve Cebel el-Dürüz halkının haklarını tehlikeye sokmak: Bizim başlattığımız federalizm girişimi, tüm Suriye halkının haklarını güvence altına almak amacıyla yürütülen meşru bir mücadelenin parçasıdır.”
“Halkın ulusal duruşunu zayıflatma ve şüpheli çatışmalara sürükleme girişimleri, bizim çıkarlarımızı zedeleyecek ve bölgeyi gerilim alanına çevirecektir.”
Birlik Çağrısı
Açıklamada, tehlikeli adımlara karşı birlik olunması gerektiği vurgulanarak, “Süveyda halkı olarak, HTŞ veya taraftarlarıyla herhangi bir işbirliğine katılmayacağımızı taahhüt ediyoruz.” denildi.
Yeni bir anayasa çağrısı tekrar edilerek, “Suriye’nin geleceği için adalet ve eşitliği sağlayacak bir anayasa gereklidir.” ifadesine dikkat çekildi.
DÜRZİLER KİMDİR?
Yaklaşık 9 milyon kişilik İsrail nüfusunun 130 bin civarında Dürzi bulunduğu tahmin ediliyor. Bu, nüfusun %1,7’sini oluşturmaktadır. Dürziler, İsrail ordusu ve güvenlik güçlerinde aktif rol oynayan bir Arap topluluğu olup, genel olarak Sünni İslam inancına sahiptir. Dürzilere, Lübnan, Ürdün ve Suriye’de de rastlanmaktadır.
“`
